Inventarisatie begraafplaats Scherpenisse
Auteur: Ad de Graaf
Hierbij een impressie van onze werkzaamheden van de afgelopen maanden. In een drietal sessies hebben wij de oudere graven op de begraafplaats (in de volksmond altijd kerkhof genoemd) geïnventariseerd. De komende maanden zullen we nog druk zijn met de uitwerking daarvan.
De inventarisatie bestaat uit twee onderdelen. Ten eerste helpen wij de gemeente bij het achterhalen van rechthebbenden. Daarnaast geven wij de gemeente advies welke grafmonumenten naar onze mening waardevol zijn vanuit erfgoedperspectief en dus behouden zouden moeten worden.
Uitgangspunten
De inventarisatie beperkt zich tot de graven met een overlijdensdatum van vóór de eenwording van de gemeente Tholen. Dat houdt in dat we de graven tot en met 1973 beoordelen.
Vóór de eenwording werden in Scherpenisse particuliere graven uitgegeven voor onbepaalde tijd. Er werden ook algemene graven uitgegeven, daarop rust een gebruikstermijn van 10 jaar.
De graven die zijn uitgegeven voor onbepaalde tijd worden in stand gehouden zolang er een in leven zijnde rechthebbende bij vermeld staat. Dan blijft ook de gedenksteen erop staan. Als de gemeente geen rechthebbende kan vinden dan kan het college de rechten vervallen verklaren. De gemeente kan dan de gedenksteen verwijderen. Echter de overledenen blijven liggen omdat dit recht voor onbepaalde tijd is verkregen.
Het oude cirkelvormige terrein rondom de kerk wordt als geheel als erfgoed aangemerkt. We nemen het gedeelte wel mee in onze beoordeling, maar hier worden in principe geen grafmonumenten geruimd.
Aanpak
De werkgroep bestaat uit Ad de Graaf, Flip Jasperse en Geert Mertens. De werkgroep heeft in 3 sessies de oudere grafmonumenten gefotografeerd en de gegevens daarop genoteerd. Dit verliep redelijk probleemloos. De belangrijkste problemen hadden betrekking op onduidelijkheid over de rij waarin een graf lag en de leesbaarheid van sommige oudere stenen.
Rechthebbenden
Daarna begon echter het zoekwerk. We hebben inmiddels flink wat familieleden weten te achterhalen en gesproken, soms ook in het buitenland. Hun contactgegevens hebben we (in overleg) doorgegeven aan de gemeente. Deze neemt vervolgens contact op om de wensen ten aanzien van de graven af te stemmen. Onze zoektocht zal in het nieuwe jaar waarschijnlijk nog wel een paar maanden doorgaan.
Informatie over het proces kan ook worden gevonden op de website van de gemeente: ‘achterhalen rechthebbenden begraafplaatsen‘. Daar staan een namenlijst van overledenen zonder rechthebbenden en een plattegrond.
Erfgoed
De beoordeling of een grafmonument vanuit erfgoedperspectief interessant is om te worden behouden doen we aan de hand van een aantal criteria met betrekking tot de overledene en het grafmonument.
Wat de overledene betreft kijken we bijvoorbeeld of deze is overleden bij een ramp (dit speelde uiteraard in Stavenisse een grote rol) of ongeval, en of de persoon van groot belang is geweest voor de gemeenschap.
Wat het grafmonument betreft kijken we naar zaken als ontwerp, materiaalgebruik, tekst en symboliek, en ouderdom.
Het uitwerken hiervan zal ook doorlopen tot in het nieuwe jaar. Aan het eind van het proces zullen we officieel advies uitbrengen aan de gemeente.